Εισαγωγη Γεωστρατηγικής Αξίας Ελλάδος

Είναι πολλές φορές που έχει μπεί στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης το θέμα της αξίας της Ελλάδος όσον αφορά την γεωστρατηγική της θέση, αλλά και την σημασία της χώρας σε ενα παγκόσμιο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Ακόμα και σε κατιδίαν συζητήσεις μεταξύ πολιτών τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εξωτερικό η συζήτηση περί Ελλάδος αυτή την χρονική περίοδο παίρνει βαρύνουσα σημασία. Τι γίνεται όμως στην πραγματικότητα.. ποιά είναι η πραγματική αξία των δεδομένων αυτών και πόσο θα είναι αυτό το μερίδιο που αντιστοιχεί όντως σαν σημασία για την χώρα μας;

Η θέση της κάθε χώρας ορίζεται απο κάποιες παραμέτρους σε ενα γεωστρατηγικό πίνακα ανάλυσης που θα μπορεί να προσδιορίσει και την σχετική αξία της ώς αντικείμενο κάποιου γενικότερου πλάνου. Ποιές είναι αυτές;

Ι. Γεωοικονομία

Ο ορισμός που προσδιορίζεται απο το κατά πόσο μια χώρα μπορεί να αυτο-ικανοποιήσει τις ανάγκες του λαού της , με την δυνατότητα μάλιστα να λειτουργεί σε φιλικά διεθνές περιβάλλον και συνάμα να μπορεί να δώσει σε νέους πελάτες εκτός συνόρων το πλεόνασμα , έτσι ώστε να δημιουργήσει και ενα κύμμα συσώρευσης πλούτου εσωτερικά. Είναι ουσιαστικά ενα σύνθετο πλάνο που δημιουργείται απο ενα συνονθύλευμα παραγόντων, όπως είναι η μορφολογία εδάφους, η αυτοδυναμία μιας χώρας σε πρώτες ύλες , το πολιτιστικό στοιχείο, η τεχνολογική δυνατότητα, η δυναμικότητα της ίδιας της χώρας σε εξωτερίκευση ενεργειών τηλεπικοινωνιών-μεταφορών-παραγωγής-οικονομίας που δηλώνει και την ισχύ κατάκτησης πάνω σε άλλες χώρες χωρίς να εκδηλώσει επιθετικότητα των όπλων.

ΙΙ Γεωπολιτική.

Μιλώντας για ισχύ των όπλων είναι γνωστό σε όλους μας πως η διαδικασία και καθορισμός μιας χώρας σε διεθνή πεδία έχει να κάνει με την δυναμική και την ισχύ της σε επίπεδο διπλωματίας αλλά και στρατιωτικής ισχύς. Ενα απο τα καθοριστικότερα παραδείγματα είναι οι ΗΠΑ της δεκαετίας 1990-2000, όπου όπως ονόμασαν τον τρόπο εξωτερικής πολιτικής που εφήρμοζαν με μπροστάρη τον Kissinger ...είχε το πάνω χέρι με την "διπλωματία των κανονιοφόρων". Είτε εφήρμοζες τον τρόπο των ΗΠΑ με διπλωματικά μέσα όπως ήθελαν.. ή τον εφήρμοζαν εκείνες για τους αρνούντες με απειλές ή ακόμα και με εφαρμογή βίας... κάτι πο συμμερίστηκε και ο Bush Jr.. με την γνωστή φράση.. "you are either with us, or against us".
Επίσης σημαντικό στοιχείο το πολιτισμικό και θρησκευτικό μέρος του συνόλου που καθορίζει και τους συνδετικούς κρίκους ενός έθνους-λαού εντός της χώρας, καθώς και τελευταίο το στοιχείο της επιθετικότητας μιας χώρας που προσδιορίζεται απο την δυναμική επέκτασης που έχει.

Εδώ oι παραπάνω όροι λοιπόν μπορούν να οδηγήσουν σε μια ικανή αξιολόγηση μιας χώρας όσον αφορά γενικά την σημασία της στο παγκόσμιο στερέωμα. Τι γίνεται όμως με την Ελλάδα , και δη στο συγκεκριμένο χρονική σημείο που γράφονται τα παραπάνω;

ΕΛΛΑΔΑ.

Η Ελλάδα ώς έδαφος χώρας έχει μια ιδιαιτερότητα σε μορφολογία, τόσο όσον αφορά το ανάγλυφο αλλά και ώς γεωγραφική κομβική θέση μεταφορών και επικοινωνίες σε επίπεδο δικτύου αντικειμένων αλλά και ενεργειακών πηγών. Μια μερίδα γής που προσφέρει βουνά σε συνδυασμό με θάλασσα.. αλλά και φυσικά λεκκανοπέδια , αποτελεί επίσης ενα στρατιωτικο πλεονέκτημα σε περίπτωση άμυνας που ιστορικά έχει δημιουργήσει αρκετές φορές , εμπόδιο για κατακτητές.

Σαν πολιτισμικό στοιχείο , ειδικά σήμερα αν και έχει δεχτεί μια μεγάλη αλλοίωση με την εισροή λαθρομεταναστών αλλά και ξένων στοιχείων απο άλλες χώρες που ενισχύουν π.χ. την κλίση ανθρώπων προς την ικανοποίηση επιθυμιών και οχι αναγκών, εξακολουθεί και ακτινοβολεί (κυρίως λόγω της ιστορίας της) μια σπίθα πολιτισμού , αξιοζήλευτη στο παγκόσμιο στερέωμα. Αυτό απο μόνο του εμπεριέχει μια δυναμική που πολλοί σπεύδουν με ετερόφωτο τρόπο να καπηλευθούν (βλ. Σκόπια, Τουρκία) ή απλά να την σπιλώσουν προσπαθώντας να επιτύχουν τον δικό τους αντικειμενικό σκοπό ανά περίσταση (π.χ. δημοσιεύματα ανά καιρούς σε ξένα ΜΜΕ). Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός πως στην χώρα επικρατεί ακόμα και σήμερα ώς επίσημη θρησκεία η ιδεολογία του Χριστιανού Ορθόδοξου που αποτελεί ενα συνεκτικό κρίκο , σε κοινωνικό επίπεδο , προσφέροντας άλλη μια δικλείδα προστασίας.

Το πρόβλημα της Ελλάδος ξεκινάει ουσιαστικά απο την γεωοικονομική της κατάσταση , αφού στην πορεία, έχει χάσει κάθε ικανότητα πρωτογενής παραγωγής και ικανότητας αυτοδυναμίας για τις ανάγκες του πληθυσμού.Μάλιστα επειδή ακριβώς ο πληθυσμός έχει αυξηθεί απο την έλευση των λαθρομεταναστών, οι ανάγκες αυτές έχουν πολλαπλασιαστεί σε συνδυασμό με την αλλαγή συστήματος επιβίωσης των ιθαγενών, και έχουν επιφέρει ενα δανεισμό απο τρίτους. Ο δανεισμός αυτός έχει απλά μειώσει κάτα πολύ την δυναμική της Ελλάδος, φέρνοντας την σε θέση εξάρτησης απέναντι σε τρίτους.

Η μεγάλη χρονική διάρκεια απουσίας ηγετών επιβαρρύνει ,πρόσθετα τα παραπάνω , καθώς η τοπική πολιτική ,λειτουργεί απο ενα σημείο ανίσχυρο, χωρίς υποστήριξη διπλωματίας , φέρνοντας κάθε αίτηση/απαίτηση της χώρας , προ αρνητικού προδεδικασμένου ώς απάντηση.

Ερχόμενος τώρα στην γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος θα πρέπει να μπούμε σε ενα συνδυασμό των παραπάνω , συν τις επικρατούσες διεθνείς συγκυρίες, για να δούμε πως ακριβώς διαμορφώνεται το τοπίο για την χώρα μας,αλλά συνάμα να δούμε και το τι σημαίνει αυτό για εμάς , σήμερα.

Στο γενικότερο γεωγραφικό τοπίο , η Ελλάδα έχοντας μια περίοπτη θέση σαν κόμβος μεταφορών , ενεργειακών αγωγών αλλά και με τις πρόσφατες ανακαλύψεις και προσπάθειες εξόρυξης ορυκτών πρώτων υλών, η χώρα φαντάζει ώς μια άκρως ενδιαφέρουσα τοποθεσία απο πλευράς επενδύσεων και πρωτογενούς οικονομικής αξίας.

Επίσης η δυνατότητα να μπορεί να λειτουργήσει ώς επιβλέπων έδαφος («φάρος» ) στην περιοχή των Βαλκανίων αλλά και των παραλίων του Αιγαίου και της Μ.Ανατολής ανεβάζει ακόμα περισσότερο την αξία αυτή , προκαλώντας ακόμα περισσότερο βλέμματα.

Το πρόβλημα όμως για ενα επενδυτή είναι πως πρόκειται για μια χώρα που λειτουργεί μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ενα υπαρκτό νομικό και θεσμικό πλαίσιο εθνικά που επίσης προστατεύεται τόσο τοπικά όσο και απο την ίδια την Ένωση.. στους τύπους τουλάχιστον.

Επίσης έχει ενα διογκωμένο επίπεδο διαβίωσης που λειτουργεί απωθητικά σε προσπάθεια εκμεττάλευσης απο κάποιον που θέλει το μέγιστο κέρδος με την δυνατόν χαμηλότερη προσπάθεια και επένδυση.

Η συνοχή του κοινωνικού συνόλου παρά τις όποιες αλλοιώσεις και την όποια αλλαγή συστήματος αξιών,παραμένει επίσης ενα μεγάλο πρόβλημα καθώς αποτελεί εμπόδιο εφόσον θέσει εαυτόν ώς σύνολο απέναντι σε ξένες επιθυμίες και σχέδια , στηριζόμενο είτε στο εθνικό φρόνημα ή και στο πρόσκαιρα συντεχνιακό συμφέρον.

 

Επίλογος εισαγωγής.

Όλα αυτα διαμορφώνουν μια εικόνα που μπορεί είτε να κατατάξει μια χώρα στην κορυφή ενός διεθνές πεδίου διπλωματίας και αξίας ,εφόσον τα στοιχεία παραπάνω παριστάνονται, σε ισορροπία με ομοιόμορφη αυξητική τάση προς τα πάνω. Η τάση αυτή θα δημιουργήσει και την απαραίτητη δυναμική προς επεκτατική τάση , όπου ενδυναμώνει και την ισχύ επάνω σε άλλες χώρες, κατακτώντας έτσι και την θέση δύναμης και επιρροής που θα χρειαστεί. Όλα αυτά όμως οδηγούν και στην διαδικασία ανάπτυξης των παραπάνω στοιχείων , σε μια συνεχή αλληλεπίδραση.Στο επόμενο άρθρο μου λοιπόν θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα στο πως ακριβώς ,η ύπαρξη ανάπτυξης ή η υποανάπτυξη αυτών των στοιχείων καθορίζει και το πως η κάθε χώρα, θα οδηγηθεί σε ανυποληψία ή σε πιθανή αυτοκρατορία.

-----

αναφορές:

American Diplomacy by Henry Kissinger

Universal Geopolitics by Kathleen E. Branden,Fred M. Shelley

Geopolitics and discourse:: Practical geopolitical reasoning in American foreign policy by GO Tuathail, J Agnew

T Marketos - Caucasian Review of International Affairs, 2009

Many thanks to Mr. Killimantzos for his valuable help on this article.